Tryggja prófkjör lýðræði?

Þegar stjórnmálaflokkarnir tóku að raða á framboðslista með prófkjörum á áttunda áratug síðustu aldar, töldu menn, að þar með væri stigið stórt skref í lýðræðisátt.  Draga mundi úr ofurvaldi flokksleiðtoga, þar eð þeir hefðu ekki lengur úrslitaáhrif á niðurröðun á framboðslista.  Lýðræðið yrði því öflugra en fyrr.

Því miður gekk þetta ekki eftir.  Eins og önnur mannleg viðfangsefni krefjast stjórnmál reynslu.  Gamla kerfið, þar sem kjörnefndir gerðu tillögu um framboðslista, tryggði alla jafna, að þingmenn og fulltrúar í sveitastjórnum hefðu reynslu.  Þetta breyttist með prófkjörum.

Reynslan sýnir okkur, að prófkjörin tryggja þeim frama í stjórnmálum, sem fólk veit hvernig lítur út.  Hvað skyldu margir hafa farið á þing eða í borgarstjórn, út á það eitt, að hafa verið sjónvarpsfréttamenn?

Ég man vel eftir einu dæmi.  Ég starfaði þá hjá ónefndum stjórnmálaflokki.  Kemur þá einn vinnufélaga minna og biður mig að koma á skrifstofu sína.  Þar kynnti hann mig fyrir manneskju, sem ég hafði aldrei séð.  Ég hafði þá búið utanlands um tíma og það því farið framhjá mér, að hér var „sjónvarpsstjarna" á ferðinni.  Þegar hún var farin, spurði vinnufélagi minn, hvernig mér litist á viðkomandi í framboð.  Ég vissi ekki almennilega hverju svara skyldi.  Þá benti félagi minn mér á, að þar sem um vær að ræða „sjónvarpsstjörnu", mundi það spara flokknum 7.000.000 króna í kynningarkostnað, að bjóða hana fram.  Er þetta lýðræði?

Önnur hætta, sem af prófkjörum stafar, er mútustarfsemi.  Það kostar peninga að bjóða sig fram í prófkjöri.  Sumir eyða milljónum í tilstandið; milljónum, sem þeir eiga ekki sjálfir.  Þá koma auðmenn og fyrirtæki þeirra til skjalanna og reiða fram féð.  Er einhver svo barnalegur á Íslandi enn þann dag í dag, að halda, að þeir geri það endurgjaldslaust?

Nú um helgina kynntu Sjálfstæðismenn og Samfylkingarmenn í Reykjavík frambjóðendur til prófkjörs vegna komandi hreppskosninga þar í bæ.  Það eitt, að þeir skuli halda sig við prófkjörsniðurröðun á framboðslista, bendir sterklega til þess, að þessir flokkar hafi ekkert lært af því, sem gerst hefur í landinu undanfarin misseri.  Það er skaði.

Fróðlegur þáttur, „Í vikulokin"

Í morgun hlustaði ég á þáttinn „Í vikulokin".  Í þessum þætti fara fram klukkustundar langar umræður um þjóðmál líðandi stundar.  Óneitanlega er misjafnt, hvernig til tekst.  En að þessu sinni var bæði skemmtilegt og fróðlegt, að hlusta á þáttinn.  Þar voru mættir til leiks þrír fyrrverandi alþingismenn, þau Guðrún Ögmundsdóttir, Björn Bjarnason og Guðni Ágústsson.

Þegar stjórnmálamenn, sem enn sitja á þingi eða í sveitarstjórn koma saman í útvarpi eða sjónvarpi, fara umræðurnar oftar en ekki út í innihaldslaust karp og jafnvel skítkast.  Virðingin fyrir lýðræðinu fer veg allrar veraldar.  En nú brá öðru vísi við; þessir fyrrverandi þingmenn ræddu málefni líðandi stundar af hógværð og yfirvegun.  Ég segi kannske ekki, að þeir hafi verið öðrum þrætugjarnari, meðan þeir sátu á Alþingi.  Eigi að síður vöknuðu þeir þankar í mínum kolli, hvort virk þátttaka í stjórnmálum spillti mönnum, gerði þá þrasgjarna og ómálefnalega.  Það er skaði, ef svo er komið og dulítillar umhugsunar vert.

L.Í.Ú. hótar að kalla flotann í land

Sennilega hefði útrásarruglið aldrei orðið að veruleika, nema vegna þeirrar gífurlegu auðsöfnunar, sem kvótakerfið í sjávarútvegi orsakaði.  Og það má ríkisstjórnin eiga, þótt mislagðar séu henni hendur að ýmsu leyti, að hún hefur uppi áætlanir um leiðréttingu á þeirri hringavitleysu.  Sumum þykir hún að vísu stíga full varlega til jarðar í þessum efnum.  En aðgát kemur aldrei að sök.

Greinilegt er, að kvótakóngarnir, sem ráða L.Í.Ú. sætta sig ekki við minnstu leiðréttingu á þessu mesta misrétti í sögu þjóðarinnar.  Nú hóta þeir, að kalla fiskveiðiflotann í land, verði ekki farið að þeirra vilja.  Vilji meirihluta þjóðkjörins Alþingis kemur þessum herramönnum ekkert við. 

Skyldi maður kannast við tóninn?

Ólafur Ragnar dáður af ókunnugum

Það var fróðlegt að hlusta á Svan Kristjánsson prófessor í Speglinum í kvöld.  Þar fjallaði hann um synjun Ólafs Ragnars Grímssonar á Icesavelögunum.  Sýndi hann fram á það með rökum, hversu arfavitlaus sú ákvörðun forsetans var, að skrifa ekki undir lögin. Taldi hann raunar rökrétt, að ef Bretar og Hollendingar vildu á annað borð semja upp á nýtt, færi Ólafur Ragnar fyrir samninganefnd okkar, enda augljóst, að hann mundi ekki skrifa uppá aðra samninga, en þá, sem honum væru þóknanlegir.  Auk þess benti hann á, að í raun væri landið stjórnlaust eftir synjun forseta.

Orð Svans eru ekki síst athyglisverð í ljósi þess, að þar mælir gamall vinur og samstarfsmaður Ólafs Ragnars.  Annar gamall vinur forsetans, Össur Skarphéðinsson utanríkisráðherra, kom fram í fréttum Ríkissjónvarpsins í kvöld.  Þar fjallaði hann um þá ákvörðun sína, að hætta við að fara með forsetanum í opinbera heimsókn til Indlands.  Lét hann þess getið í því sambandi, að forsetinn hefði vafalaust aðra en sig, til að bera fyrir sig töskurnar austur þar.

Fyrir nokkrum vikum naut Ólafur Ragnar Grímsson trausts aðeins 1% þjóðarinnar.  Nú dásama 65% hennar þennan sama mann, ef marka má skoðanakannanir.  En það leynir sér ekki, að þeir sem þekkja hann best, hafa á honum mestu skömmina.

Verðfall á skoðunum Bjarna Ben.

Litlir menn hafa ekki efni á stórum ákvörðunum.  Þetta veit Bjarni Ben. formaður Sjálfstæðisflokksins.  Því hefur hann ákveðið, að skipta um skoðun varðandi þjóðaratkvæðagreiðslu um Icesave, jafn ört og aðrir skipta um sokka, en sem kunnugt er, falla skoðanir í verði, eftir því, sem oftar er um þær skipt án breyttra forsenda.  Fyrst lagði hann til, að þjóðaratkvæðagreiðsla færi fram um Icesave.  Þegar sú tillaga var feld á Alþingi og forseti neitað að skrifa undir lögin, sem samþykkt voru um Icesave, lagði hann til, að leitað yrði leiða, til að komast hjá þjóðaratkvæðagreiðslu.

Það skyldi þó ekki vera, að ég fylgist ekki nógu vel með því, sem gerist á Alþingi?  Ég hef að minnsta kosti aldrei heyrt því fleygt, að umræddur B.B. hafi stigið þar í pontu á þriðja glasi.

Ingibjörg Sólrún í Fréttablaðinu

Vert er að gefa gaum grein Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur í Fréttablaðinu í dag.  Þar hvetur hún til sátta um lausn Icesave-deilunnar og samheldni þjóðarinnar í því máli.

Um sátt og samlyndi þjóðarinnar varðandi hrunið og afleiðingar þess, verður þó aldrei að ræða, fyrr en lögum hefur verið komið yfir helstu glæpamenn þjóðarinnar og þá stjórnmálamenn, sem gerðu þeim kleyft, að stunda sína skuggalegu iðju.  Þar til það verður gert, er allt stjórnkerfi landsins ómerkt og að engu hafandi.

Ástæða er til að óttast, að verði ekkert að gert í þessum málum, muni lögleysa og hnefaréttur götunnar fyrr en varir vaða uppi.  Hvernig getur nokkrum lifandi manni dottið í hug, að þjóðin sætti sig við það, að kúlulánaliðið raði sér á jötuna í fjármálakerfi landsins og Björgólfur Thor fái opinbera fyrirgreiðslu til stórframkvæmda í landinu?

Grein Ingibjargar Sólrúnar í Fréttablaðinu í dag, bendir til meiri hógværðar, en hún sýndi, þegar hún var virk í stjórnmálum.  Það ber að meta að verðleikum.  Eigi að síður er til lítils, að fjalla um stjórnmál án samhengis við vaxandi vantrú almennings á öllu því, sem að þeim lýtur.

Nú þarf að beita 11. grein stjórnarskrárinnar

Forseti Íslands hefur sem kunnugt er, kosið að túlka 26. grein stjórnarskrárinnar á þann veg, að jafnvel sé hægt að skjóta milliríkjasamningum, sem þess utan varða fjárhagslegar skuldbindingar ríkisins, undir atkvæði þjóðarinnar.  Sú túlkun hans hlýtur að teljast harla vafasöm, svo vægt sé til orða tekið. 

Í raun er forsetinn að innleiða stjórnkerfi, sem þjóðin hefur aldrei samþykkt, þ.e.a.s. einskonar sambland af þingræði og forsetaræði.  Þetta er undarlegt í ljósi þess, að flestir landsmenn telja brýna þörf á styrkingu þingræðis.

Alþingi hefur illa staðið í lappirnar gagnvart framkvæmdavaldinu.  Vilji það reka af sér slyðruorðið, ætti það að svara nýjasta sviðsverki Ólafs Ragnars Grímssonar með beitingu 11. greinar stjórnarskrárinnar, en þar segir m.a.:

„Forseti verður leystur frá embætti, áður en kjörtíma hans er lokið, ef það er samþykkt með meirihluta atkvæða við þjóðaratkvæðagreiðslu, sem til er stofnað að kröfu Alþingis, enda hafi hún hlotið fylgi 3/4 hluta þingmanna".

Þingræðið er hornsteinn þess lýðræðis, sem þróast hefur á Íslandi frá endurreisn Alþingis 1845.  Þjóðinni er fyrir bestu að efla það.  Þess vegna verður hún að losna við núverandi forseta lýðveldisins.  Leiðin til þess, lggur í gegnum 11. grein stjórnarskrárinnar.

 

 

Óheillakrákuna burt frá Bessastöðum

Ísland er þingræðisríki.  Það er Alþingis að setja þjóðinni lög, innan þeirra takmarka, sem stjórnarskráin setur.  Þetta er öllum ljóst, nema forseta Íslands og fjórðungi kjósenda, sem í hugsunarleysi og vanþekkingu á eðli stjórnkerfisins, hvöttu forsetann til að synja undirskrift á lögum þingsins um Icesave.  Málskotsréttur 26. greinar stjórnarskrárinnar breytir hér engu um.  Hann er arfleifð neiturnarvalds konungs.  Þetta var einmitt eitt þeirra atriða, sem til stóð, að endurskoða eftir lýðveldisstofnunina 1944, sem aldrei varð, illu heilli.

Sú óheillakráka, sem nú krunkar á burst Bessastaða, hefur margt að fela.  Árum saman blakaði hún vængjum í þjónustu þeirra, er leitt hafa þjóðina í þá óheillastöðu, sem hún nú er í.  Og hvar er betra að dylja eigin skömm en í ringulreið og óvissu?

Traust Íslands er þegar að engu orðið; hver semur við ríki, sem leggur það undir þjóðaratkvæði, hvort standa beri við alþjóðlegar skuldbindingar?  Staðreyndin er sú, að það voru lýðræðislega kjörin stjórnvöld þessa lands, sem gáfu útrásarhyskinu lausan tauminn og drógu tennurnar úr opinberu eftirliti með gjörðum þess.  Þess gjöldum við nú og munum gjalda af enn meiri hörku nú, þegar Ólafur Ragnar Grímsson hefur endanlega gleymt því, að hann er ekki miðalda fursti af Guðs náð, heldur lýðræðislega kjörinn forseti í landi, þar sem þingræði ríkir. 

Það verður  að koma slíkri fuglahræðu fyrir á Bessastöðum, að óheillakrákan, sem þar krunkar á burst hefji sína svörtu vængi til flugs og hverfi út í hafsauga.

Geistlegt útvarpsleikrit frá Bessastöðum

Þegar ég var barn, fór amma mín stundum með mig í dómkirkjuna.  Á þeim árum þjónaði þar prestur, sem talaði eins og leikari.  Blæbrigði upphafinnar raddarinnar voru líkust ölduróti.  Stundum fór hann hátt upp og féll svo niður í dimmblá hafdjúpin.  Eins og flestir á þeim tímum, hlustaði ég alltaf á útvarpsleikritin.  Þar töluðu menn með svona tilþrifum, eins og dómkirkjupresturinn eða allt að því.  Þess vegna fannst mér hann alltaf svolítið nær leiksviðinu en almættinu.  En það er önnur saga, sem sjálfsagt segir meira um bernska trú mína en blessaðan prestinn, er var hinn mætasti maður.

Þetta rifjaðist upp fyrir mér á nýársdag, þegar ég hlutsaði á áramótaávarp forsetans.  Það er synd, að sá maður skyldi ekki hafa lært guðfræði.  En auðvitað hefði hann þá orðið að ganga heilagri móðurkirkju á hönd, enda hefði tæpast nokkuð minna en páfadómur svalað metnaði hans. 

Ólafur Ragnar Grímsson virðist, ef marka má áramótaávarpið, líta á sig sem sérlegan lýðræðisvörð þjóðarinnar.  Ekkert er fjarri sanni.  Þjóðin lítur á hann sem auman þjón ómerkilegs braskaralýðs, sem komið hefur henni á kaldan klaka.  Að vísu hefði hún aldrei hafnað þar, ef hún hefði staðið vörð um eigin virðingu.  En það dregur ekki úr ábyrgð forsetans.  Áskorun til hans, um að vísa  Icesave-samningum í þjóðaratkvæðagreiðslu (sem engir samningar eru, heldur Versalaþvingun), eru því út í hött.

Auðvitað mun Ólafur Ragnar skrifa undir lögin um ríkisábyrgð á Icesave-samningnum; nema hann kjósi wagnerísk endalok á eigin ferli og vilji horfa á Berlín brenna.

Ömurleg skemmdarverkafýsn á nýársnótt

Hvað fær fólk eiginlega til að ráðast á kirkjur, ýmist til að brjóta í þeim rúður og ata þær málningu eins og gerðist í Grensáskirkju á sjálfa nýársnótt, eða hreinlega til að brenna þær til ösku, svo sem raunin varð í Krýsuvíkurkirkju í nótt?  Já, og hvað skyldi valda því, að menn tuddist um á jeppum í Heiðmörk og spilli þar gróðri, sem fólk hefur með ærnu erfiði ræktað, sjálfu sér og öðrum til yndisauka?

Má vera, að einhverjir telji núverandi þjóðfélagsástand afsaka slíkar gjörðir.  Því fer þó fjarri.  Það bætir ekki úr skák, að menn fái útrás fyrir sínar lægstu hvatir; það gerir aðeins illt verra.  Það er nauðsynlegt, að koma höndum yfir þessa misindismenn, ekki til að refsa þeim, heldur til að kenna þeim muninn á réttu og röngu.  Þeir vita svo sannarlega ekki, hvað þeir gjöra.