Hagfræðingar - hagræðingar

Í útvarpsþætti sínum Andrarímum í gærkveldi, leyfði Guðmundur Andri Thorsson hlustendum að  hlýða á þrjá stjórnmálamenn liðinna tíma, svara þeirri spurningu Indriða G. Þorsteinssonar rithöfundar og ritstjóra, hvað menn þyrftu helst að hafa til að bera, til að eiga erindi á Alþingi.  Stjórnmálamennirnir voru: Bjarni Benediktsson, Eysteinn Jónsson og Lúðvík Jósepsson.  Hér var ekki um samræður þessara manna að ræða, heldur flutti hver þeirra stutt erindi um efnið.

Jafn ósammála og þessir menn voru varðandi stjórnmál, reyndust þeir þó allir sammála í þessum efnum.  Í stuttu máli má segja, að skoðun þeirra hafi verið eftirfarandi:

Góður þingmaður þarf að hafa yfirgripsmikla þekkingu á þjóðlífinu.  Hann þarf ekki að vera sérfræðingur á neinu sviði.  Hins vegar þarf hann að geta valið sér hæfa sérfræðinga til að leita álits hjá, án þess að láta þá vaða yfir sig.  Það eru nefnilega þingmennirnir, ekki sérfræðingarnir, sem almenningur hefur kosið til að stjórna.

Þáttur Indriða G. sem þarna var endurfluttur, var upphaflega sendur út á sjöunda áratug síðustu aldar.  Síðan hefur mikið vatn runnið til sjávar og sérfræðingavaldið aukist stórlega á kosnað lýðræðisins.

En í hverju felst hin margrómaða sérfræði, þegar öllu er á botninn hvolft?  Er ekki oft og tíðum, einfaldlega verið að innræta fólki ákveðnar hugmyndir? Allar mannlegar ályktanir, hvort heldur við sveipum þær hátimbruðum fræðum eða athafnir daglegs lífs, byggja á forsendum sem við höfum meðvitað og ómeðvitað komið okkur saman um. Aldrei hef ég heyrt sérfræðing senda frá sér álit, nema út frá eigin hugmyndaheimi, enda ekki við öðru að búast.  Sérfræðingarnir eru því í raun ekki sérfróðir um nokkurn skapaðan hlut; þeir eru einfaldlega talsmenn eigin hugmynda. 

Einn áhrifamesti hópur sérfræðinga í nútíma samfélagi eru s.k. hagfræðingar.  Aldrei hef ég orðið annars var, en þeir hagi málflutningi sínum í samræmi við eigin hugmyndir og jafnvel hagsmuni.  Með réttu ætti því ekki að kalla þá hagfræðinga, heldur hagræðinga, enda er þeirra hlutverk það eitt, að hagræða sannleikanum eftir þörfum þeirra, sem greiða þeim laun og/eða eigin tilfinningu sem jafnan tekur á sig "trúarlegt" ívaf.

Ég er ekki að gagnrýna einstakar stéttir manna; þetta er spurning um mannlegt eðlið.  Við köllum okkur skynsemisverur en erum í raun tilfinningaverur.  99% ákvarðanna, sem við tökum, mótast af tilfinningum.  Þetta eina prósent sem eftir er, fer í, að finna skynsamlegar lausnir á því, að fullnægja tilfinningalegum þörfum okkar.

Athugasemdir

[Bjarni Kjartansson, 27.7.2009 kl. 11:07]

Fyrir þetta ber að þakka.

Þetta ætti að endurflytja svona tvisvar á ári.

Við upphaf hvers þings og svo fyrir Jólafrí þingmanna.

Svo er kominn tími á að endurskoða allt í strúktúr hinna mýkri mála.

Hvernig ætli Kvenfræðingum útskrifuðum úr HÍ gangai ða fá vinnu ,,við hæfi" í frjálsa geiranum?

MArgt fl mætti skoða.

Mibbó

[Hildur Helga Sigurðardóttir, 28.7.2009 kl. 01:19]

Áhugavert.