Steinn Steinarr LV

 

Steinn Steinarr var huldumaður að eðlisfari.  Víst var hann fyrirferðamikill á kaffihúsum og þess er hvergi getið, að hann hafi drukkið í laumi.  En hann var var um sig.  Hann átti fjölda kunningja eins og gengur.  En kunningskapur og vinátta er ekki það sama.  Minningargrein hans um Magnús Ásgeirsson, sem birtist í Alþýðublaðinu 11. ágúst 1955 ber reyndar með sér hlýar tilfinningar í hans garð, jafnvel svo að greina megi vináttu.  Samt sem áður er Steinn þarna fyrst og fremst að minnast bróður úr ríki andans.  Þó hef ég fyrir því traustar heimildir, að hann hafi ekki á heilum sér tekið, lengi eftir lát Magnúsar.  Um það má raunar lesa í ævisögu Steins eftir Gylfa Gröndal, síðara bindi, en þar er beinlínis haft eftir honum: Mér finnst ég ekkert erindi eiga niður í bæ síðan Magnús dó.  Má vera, að Magnús Ásgeirsson hafi verið einn um það, að ávinna sér vináttu Steins til lengdar.

 

Vitanlega verður ekkert um þetta fullyrt.  En mörg verka Steins bera með sér einstæðingsskap.  En hann var stoltur í sínum einstæðingsskap.  Eins og Laxness segir frá í minningagrein sinni um Stein, drakk hann oftar kaffi úr bolla ókomna gestsins hjá Erlendi í Unuhúsi, en aðrir menn; og hvarf svo út í myrkrið. 

 

Í bernsku var Steinn Steinarr niðursetningur.  Hann var að vísu svo heppinn, að lenda hjá góðu fólki.  En það eru eftir sem áður grimm örlög, að verða viðskila við fjölskyldu sína og það sakir fátæktar.  Það hefur hlaupið styggð í margan manninn af minna tilefni.  Hugsanlega er þar að finna skýringu þess, að Steinn hleypti fólki varlega að sínum innra manni nema í skáldskap. 

 

Árni Pálsson prófessor sagði um brennivínið, að vissulega væri það flóttaleið, en bætti því svo við, að margur hefði bjargað sér á flótta.  Það er mikið til í því.  En skáldskapur er ekki síður greiðfær flóttaleið undan þeim, sem of nærri manni vilja komast.