Steinn Steinarr XXXVII

 

Næst komandi sunnudag, þann 25. mai, verður liðin hálf öld frá andláti Steins Steinarrs.  Ýmisir urðu til að minnast hans, bæði í bundnu máli og lausu, sem von er, enda var það tvímælaslaust kvatt áhrifaríkasta skáld sinnar aldar á landi hér.  Einn þeirra, sem skrifaði minningargrein um Stein, var Sigurður A. Magnússon, en hún birtist í Morgunblaðinu sunnudaginn 1. júní.  Í niðurlagi minningargreinarinnar farast Sigurði svo orð:

 

„Unga kynslóðin vottar Steini ekki virðingu sína og þakklæti vegna þess að hann hafi brotið gömul goð eða gert yngri skáldum lífið léttara.  Ef nokkuð er, hefur hann gert þeim lífið erfiðara, því hann hefur hækkað markið, krafizt algers heiðarleiks, hlífðarlausrar sjálfsögunar og ókvikullar hollustu við listina.  Hann hefur „heimtað” það af ungum skáldum að þeir séu ferskir, ekki vegna þess að það nýja sé ævinlega betra en hið eldra, heldur vegna þess að það er oftast ósviknara, sannara”.

 

Þarna hittir Sigurður A. Magnússon í mark, að því undanskildu, að hæpið er að fullyrða, að það nýja sé oftast ósviknara og sannara því eldra. 

 

Steinn Steinarr orti ekki af íþrótt, þótt vopnfimur væri. Hann hafði enga þörf á því, að stunda leikfimiæfingar sálarinnar frammi fyrir áhorfendum.  Lárviðasveigs krafðist hann ekki.  Hann krafðist þess eins, að skilyrðislaus trúnaður ríkti milli skálds og ljóðs.  Pólitísk hollusta varð að víkja fyrir þrotlausri sannleiksleit.  Fáum var það ljósara en Steini Steinarr, að hugsjónir og hugsanir fara sjaldan saman, þegar stjórnmál eru annars vegar.  Sú markaðshyggja, sem listir eru nú ofurseldar, var honum framandi, enda fyrirbærið óþekkt á æviskeið hans, nema þá í bíóbransa vestur í Hollywood, þar sem Laxness hafði forðum gengið um stræti með glampandi frægðardrauma í augum.  En það er önnur saga.

 

Steinn Steinarr lagði okkur sporgöngumönnum sínum aðeins eina skyldu á herðar; skylduna að efast.