SteinnSteinarr XXXIV

10 mai.  Í dag eru 68 ár liðin frá því Bretar hernámu Ísland.  Ekki er ætlunin að fjalla um hernámið hér, eða hernámsárin, aðeins minnast lítillega á skrif Steins, sem tengjast stríðsárunum hér heima og víðar. 

Stundum vill gleymast, að Steinn Steinarr var ekki aðeins ljóðskáld; í fórum hans er einnig að finna óbundið mál, þar á meðal þrjár merkilegar lýsingar hans á bæjarbragnum í henni Reykjavík á hernámsárunum.  Þær birtust í Helgarblaðinu haustið 1940; Haustharmar 30. september, It´s a long way, 7. október og Sjö gegn Þebu 14. sama mánaðar.  Allar þessar greinar eru í Kvæðasafni og greinum. Það verður enginn svikinn af lestri þeirra.

Þau eru ekki mörg, ljóðin, sem Steinn orti um stríðið eða í tengslum við það. Flest birtust þau í Ferð án fyrirheits 1942; Hugsað til Noregs, Minnismerki óþekkta hermannsins, Imperium Britannicum og Nýtt kvæði um stríðið.  Síðar kom svo kvæðið Mr. Churchill.  Þá má nefna ljóðið Hugleiðingar um nýja heimsstyrjöld, en það birtist í Spor í sandi.  Háðið og kaldhæðnin sjaldan langt undan, án þess dregið sé úr alvöru málsins.

Í fyrr nefndum greinum Steins frá haustinu 1940 er eins og þetta mikla skáld slitinna skósóla á götum Reykjavíkur sé á vissan hátt orðinn gestur á framandi slóðum, enda þótt hann reyni sem heimamaður, að halda sínu striki.  Það er eins og ýmislegt beri honum fyrir sjónir og til eyrna, sem áður hefði þótt í ólíklegra lagi.  Greinin Sjö gegn Þebu endar svo:

Ég gekk fram hjá mörgum gluggum og horfði á auglýsingaspjöld, sem eru höfð þar til þess að græða á stríðinu.  Það eru meiri lifandis ósköpin, sem allir geta þénað á þessu stríði.  Ég þekki vinnukonu suður í Hafnarfirði, sem hefur fjögur hundruð og eina krónu á mánuði, fyrir utan allt hitt, sem enginn veit um. Fyrir nokkrum dögum var ég sjálfur nærri því búinn að græða tvær krónur á því að vita, hvar Þórsgata er. 

Svo mörg voru þau orð.  Ég er ekki frá því, að þjóðin sé enn á rölti um Skólavörðuholtið, í von um, að geta grætt lítilræði, á því að vita, hvar Þórsgata er.