Steinn Steinarr XIII

Föðurlandsást tekur hvergi á sig bjartari mynd, en í bláma fjarlægðarinnar.  Þannig hefði ljóð Jónasar, Ég bið að heilsa, hvergi getað verið ort, nema í Kaupmannahöfn, en á tímum skáldsins var sú borg Íslendingum útlandið sjálft.  Ekkert ljóð íslenskt kemst nær því, að teljast þjóðkvæði, þótt nafn skáldsins sé öllum þekkt.  Líklega væri helst við hæfi, að kalla það þjóðarljóð, svo djúpar eru rætur þess í hjörtum Íslendinga.         

Rúmri öld síðar, rís Ísland úr hafi fyrir augum Stein Steinarrs, sem þá er á heimlið eftir dvöl sína á Mallorca.  Það er 26. mai árið 1954.  Þann dag yrkir hann ljóð sitt, Landsýn.

Hér kveður heldur en ekki við annan tón en hjá Jónasi forðum.  Ástarjátningin til fósturjarðarinnar og þjóðarinnar er að sönnu einlæg hjá báðum skáldunum.  En meðan ást listaskáldsins góða er sveipuð rómantískum bláma, og er eftir því skilyrðislaus, bærist sú tilfinning í brjósti Steins, að þrátt fyrir ástina, sem hann ber til fjallkonunnar, hafi þau bæði sína vankanta, skáldið og hún.  Þetta er ástarjátning “þrátt fyrir allt,” ef svo má að orði komast.  Bæði eru þessi ljóð ættjarðarljóð.  En Jónas Hallgrímsson yrkir sitt ljóð í veruleika draumsins, meðan ljóð Steins Steinarrs er ort í veruleika vökunnar.  Í draumsýn Jónasar er Ísland frjáls og saklaus snót með rauðan skúf í húfu sinni og klædd peysu að hætti sveitafólks þess tíma.  Í vöku Steins er landið hins vegar fullþroskuð kona þeirrar náttúru, að lítt er við hæfi, að bera sögu hennar á torg.