Má enn læra af Macciavelli?

Fáir heimsspekingar hafa mátt þola ósanngjarnari umfjöllun um verk sín, en sá ágæti Ítali, Macciavelli, sem uppi var á árunum 1469 til 1527.  Hann skrifaði sem kunnugt er þá merku bók "Furstinn".  Andúð síðari tíma manna á Macciavelli mótast af því, að lýsingar hans á stjórnarháttum þykja nokkuð kaldrifjaðar.  Og rétt er það, hann er ekkert að skafa utan af hlutunum.  Hann ráðleggur stjórnmálamönnum, að reyna fyrst að beita rökum, til að hafa sitt fram.  En dugi það ekki, skal beita fagurgala, falsi og fláræði, mútum og loks ofbeldi, dugi ekki annað.

Macciavelli er síður en svo að mæla með þessum aðferðum almennt, heldur út frá og innan þess ástands, sem ríkti á Ítalíu og þá ekki síst í heimaborg hans, Flórens, á hans tímum.  Væri nokkuð svo vitlaust, að við Íslendingar tækjum okkur til og læsum "Furstann"? (Hann er til í íslenskri þýðingu.) 

Því miður er ég ekki frá því, að bókin sú arna komi okkur ekkert sérstaklega á óvart, þ.e.a.s. ef við þorum að horfast í augu við eigið samfélag, þar sem græðgin virðist vera drifkraftur allra hluta og einskist er svifist, til að fullnægja þeirri hvöt.

Athugasemdir

[María Kristjánsdóttir, 26.6.2007 kl. 14:25]

góð ábending

[halkatla, 26.6.2007 kl. 17:03]

ég var einmitt að uppgötva Macchiavelli fyrir rosalega stuttu síðan. Hann var snillingur og rétt sem hann segir um siðblindubraut stjórnmálanna. Ég hélt alltaf að hann væri svaka vondur kall, en hann var bara hrifinn af því að segja hlutina einsog þeir eru

[Hilmir Arnarson, 26.6.2007 kl. 23:34]

Það hringdu einhverjar bjöllur þegar ég sá nafnið Macchiavelli en sennilega veit ég ekkert um manninn.  Mér dettur í hug annar maður sem samt ekki samtímamaður Macchiavelli.  Hann fæddist í Feneyjum held ég, á 16 öld, en hann bjó þar sína ævi.  Hann hét Paolo Sarpi og var alls enginn vinur Páfans.  Hann skrifaði um stjórnmál og var sagður þyrnir í augum valdamanna.  Hann átti viðburðaríka ævi og var reynt að ráða hann af dögum, sennilega í nokkur skipti.

Vinur minn sem lærir um kappan í Flórens hefur sagt mér að það séu ekki margir í heiminum sem leggja stundir á speki Sarpi, þannig að ég er forvitinn um hvort einhver, eða þú vitir eitthvað um manninn.  ef svo er, þá máttu ef þú hefur tíma, segja okkur örlítið um hann.

[Jón Steinar Ragnarsson, 27.6.2007 kl. 01:45]

Inntak Niccoló  Macchiavelli má sega að tilgangurinn helgi meðalið og að haga beri styrkleika meðalsins eftir andstöðu við tilganginn.  Semsagt því vitlausari stjórnsýsla, því meiri andstaða, því harðari meðul.  Ófyrirleitni og tillitsleysi til mannréttinda.Með góðu eða illu.  Þetta er praktíserað bæði í viðskiptum og stjórnmálum í dag held ég.  Ótrúlegt að sjá mælt með honum á 21. öld. Trúi varla að þér sé alvara og efast um að þú hafir kynnt þér intak stjórnvisku hans með tilliti til mannréttinda.

[Pjetur Hafstein Lárusson, 27.6.2007 kl. 09:28]

Hilmir, bestu þakkir fyrir athugasemdina. Eftir skjóta yfirreið um netið sýnist mér Paolo Sarpi hafa leitt Feneyinga í deilum þeirra við páfann um aldamótin 1600. Ég þarf endilega að kynna mér hann betur. Þó má ekki rugla honum saman við siðaskiptamenn, bæði var hann seinna á ferðinni en þeir og yfirgaf auk þess aldrei kaþólsku kirkjuna.

[Pjetur Hafstein Lárusson, 27.6.2007 kl. 09:36]

Jón Steinar, Macciavelli dró upp hrikalega mynd af stjórnmálaheiminum í bók sinni Furstinn. Bókin er kennslubók í stjórnmálum innan spillts kerfis. Lestur hennar er hollur okkur nútímamönnum til þess að leiðrétta þann misskilning að andlegur og siðferðilegur þroski mannskepnunnar hafi aukist með tímanum.

Kannast þú ekki við neina litla Medidcia í okkar samtíð? Eru t.d. ekki til áhrifamenn auðs og valda sem kaupa sér hylli listamanna?