Kristjánsvaka frá Djúpalæk

Þeir eiga það til að vera nokkuð óræðir, þessir svokölluðu vegir ljóðsins, enda liggja þeir oft utan alfaraleiða.  Einhvern veginn er það svo, að ljóð rata jafnan til sinna, þótt eftir krákustígum sé farið.  Aftur á móti hafa skáldsögur tilhneigingu til að skella sér framan í fólk, líkt og vetrarstormur, enda oftast á ferðinni rétt fyrir jól.  En þrátt fyrir gassaganginn, eða ef til vill einmitt vegna hans, er eins og þær hverfi fljótlega út í bláinn.  Eftir stendur nafn höfundar í Séð og heyrt.  Svo er það ekki meir.

Eitt þeirra ljóðskálda, hvers ljóð hafa lengi eigrað um krákustíga er Kristján frá Djúpalæk.  Nafn hans er vissulega ekki gleymt, en sunnan heiða telst það tæpast til góðra siða, að halda því á lofti.  Til þess liggja ýmsar ástæður.  Sumir hafa legið honum á hálsi fyrir að yrkja ljóð til slagarasöngs og aðrir hafa átt erfitt með að fyrirgefa honum þá synd, að þýða ljóð úr barnaleikritum.  En þetta er yfirborðið.  Kristján frá Djúpalæk var eitt af höfuðskáldum þjóðarinnar á síðustu öld.  En þeir sem með völdin fóru í bókmenntaheiminum og gera að sumu leyti enn, gátu hvorki fyrirgefið honum það, að hann var ekki sósíalisti, samkvæmt forskrift  austan frá Volgubökkum, með viðkomu fyrir sunnan, heldur húmanisti í þess orðs bestu merkingu, né heldur hitt, að á formbreytingatímum í íslenskri ljóðagerð, hélt hann tryggð við þjóðlegt rím.  Þó var hann síður en svo íhaldsmaður í ljóðagerð.  En nóg um það.

S.l. sunnudag var haldin dagskrá til heiðurs Kritjáni í Glerárkirkju á Akureyri.  Var hún þeim sem fram komu til sóma.  En mest þótti mér um vert, að þar kom fram, að í haust er væntanlegt heildarsafn ljóða skáldsins.  Það er vissulega tilhlökkunarefni öllum ljóðaunnendum.

 

Athugasemdir

[María Kristjánsdóttir, 17.6.2007 kl. 11:34]

Leitt að hafa ekki verið þar. Kynntist einu sinni örlítið þessum mæta manni.